Τετάρτη 10 Απριλίου 2013

ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΓΙΑ ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΑ ΣΑΠΟΥΝΙΑ


Χρησιμοποιήσετε φυτικά και αιθέρια έλαι και κατασκευάστε το δικό σας σαπούνι για  μην χρειαστεί να αγοράσετε εμπορίου! Η αν προτιμάτε την ποιότητα από το χαμηλό κόστος μπορείτε να κατασκευάσετε σαπούνι από καλλυντικά η και βιολογικά έλαια που να ταιριάζει στην επιδερμίδα σας.
Θα περιγράψουμε τα: Έλαιο AVOCADO, Έλαιο Καρύδας, αμυγδαλέλαιο, καστορέλαιο, φοινικέλαιο, ελαιόλαδο, έλαιο JOJOBA, έλαιο καριτέ (shea butter), σογιέλαιο.
Τα ελαιόλαδο, σογιέλαιο, έλαιο καρύδας, φοινικέλαιο θα τα θεωρήσουμε σαν βασικά λάδια και θα τα χρησιμοποιήσουμε στα μεγαλύτερα ποσοστά ενώ τα υπόλοιπα θα τα βάλουμε σε ποσοστά ως 15% για να δώσουμε στο κάθε σαπούνι μια ιδιαίτερη ιδιότητα ανάλογα με την χρήση του: Για ευαίσθητες επιδερμίδες, για ακμή, για ξηροδερμία, για θαλάσσιο νερό, για βαθύ καθαρισμό, για το πρόσωπο, για χαμηλό κόστος, οι επιλογές είναι πολλές. Οι παράγοντες λοιπόν που περιγράφουν το σαπούνι και επηρεάζονται από την επιλογή του μίγματος των ελαίων είναι:
Πλούσιος σε όγκο αφρισμός ( πολλές φυσαλίδες)
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμός
Καθαριστική ικανότητα
Περιποίηση, εξισορρόπηση, conditioning της επιδερμίδας
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)
Το ΕΛΑΙΟ avocado στο σαπούνι θα αυξήσει τις περιποιητικές ιδιότητες (conditioning) και θα προσθέσει κρεμώδη σύσταση στον αφρό. Περιέχει υψηλά ποσοστά βιταμινών Α, D και Ε.
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)Όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Περιποίηση της επιδερμίδαςναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)όχι
Μην υπολογίζετε σε αυτό για σκληρότητα, βαθύ καθαρισμό η πλούσιο αφρό. Συνδυάστε το με έλαιο καρύδας η φοινικέλαιο για να πετύχετε σωστή ισορροπία των στη σύσταση του σαπουνιού. Ένα σημαντικό προτέρημα του ελαίου AVOCADO είναι η περιεκτικότητά του σε υλικά που δεν σαπωνοποιούνται δηλαδή δεν αντιδρούν με την καυστική σόδα αλλά παραμένουν στο σαπούνι αναλλοίωτα και βοηθούν στην περιποίηση του δέρματος.
Πόσο ποσοστό να χρησιμοποιήσετε; Κανόνας δεν υπάρχει ακόμα και 45% ποσοστά αναφέρονται, είναι όμως ακριβό και ακόμα και σε μικρά ποσοστά διατηρεί τις ευεργετικές ιδιότητες.
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)ναι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςαρκετά
Καθαριστική ικανότηταισχυρή
Περιποίηση της επιδερμίδαςαρκετή
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)ναι
Πολλοί σαπωνοποιοί χρησιμοποιούν το έλαιο καρύδας για το εξαιρετικό αφρισμό που παράγει, την σκληρότητα που προσθέτει στο σαπούνι, και τις ενυδατικές ιδιότητές του. Ο αφρισμός είναι τόσο ισχυρός ώστε σαπούνι με 100% έλαιο καρύδας αφρίζει ακόμα και με θαλάσσιο νερό!!! Λόγω της σκληρότητας που δίνει το προτιμούν πολλοί για ανάμιξη με άλλα έλαια που παράγουν μαλακό σαπούνι.
Πόσο έλαιο καρύδας να χρησιμοποιήσω;
Αυτό εξαρτάται από τον τύπο του σαπουνιού που θέλετε να φτιάξετε: Αν θέλετε απαλό σαπούνι για το πρόσωπο προτείνω 20% μέγιστο ποσοστό. Πολύ έλαιο καρύδας οδηγεί σε σαπούνι που ξηραίνει το δέρμα ενώ μικρότερα ποσοστά έχουν ενυδατική δράση. Αν επιθυμείτε σαπούνι για ισχυρό καθαρισμό πλούσιο αφρό και πολύ σκληρό βάλτε μεγαλύτερα ποσοστά. Ακόμα και 100% σε περίπτωση που θέλομε σαπούνι για την θάλασσα, το σαπούνι καρύδας είναι γνωστό ως σαπούνι των ναυτικών. Στην περίπτωση αυτή μην παραλείψετε να κάνετε υπερλίπανση αλλιώς το σαπούνι θα είναι πολύ σκληρό Υπερλίπανση 18 ως και 20% συστήνεται.
Ποιες ποιότητες ελαίου καρύδας υπάρχουν;
Έλαιο καρύδας 28 βαθμών υγροποιείται στους 28 βαθμούς, είναι το πιο δημοφιλές για σαπωνοποίηση.
36 βαθμών έλαιο καρύδας, υγροποιείται στους 36 βαθμούς, έχει μεγαλύτερο βαθμό υδρογόνωσης. Κάποιοι το χρησιμοποιούν γιατί κάνει σκληρότερο σαπούνι αλλά δεν αφρίζει τόσο καλά.
Κλασματικά διαχωρισμένο έλαιο (fractionated) Δεν έχει εφαρμογή σε σαπούνια.
Το καστορέλαιο στο σαπούνι θα δώσει τα εξής χαρακτηριστικά:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)ναι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Περιποίηση της επιδερμίδαςναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)όχι
Αποτελεσματικό στο να κάνει πλούσια σαπουνάδα (αφρό) και ενυδατικές ιδιότητες στο τελικό προϊόν. Επιπλέον περιποιείται το δέρμα και ακόμα και σε μικρά ποσοστά θα δείτε τα πλεονεκτήματά του. 5-10% αρκεί.
Αν όμως βάλετε πολύ το σαπούνι θα είναι μαλακό και θα κολλάει. Η χρήση καστορέλαιου επιταχύνει το trace έτσι πρέπει να κινηθείτε γρήγορα η να σαπωνοποιήσετε σε χαμηλότερη θερμοκρασία, προτείνομε 35βαθμούς. Επίσης αποφύγετε το stick blender και ανακατέψτε με κουτάλι για καλύτερο έλεγχο. Έτσι δεν θα σας πήξει πολύ γρήγορα (το έπαθα εγώ).
Πολλοί κατασκευαστές φυσικού σαπουνιού χρησιμοποιούν καστορέλαιο για προβλήματα ακμής λόγω της ενυδάτωσης και περιποίησης που προσφέρει.
Είναι διαδεδομένη η εντύπωση σε πολλούς που ασχολούνται με την περιποίηση της επιδερμίδας ότι για να αντιμετωπίσουμε την ακμή πρέπει να περιορίσουμε την υγρασία της επιδερμίδας. Μήπως δεν είναι η λίπανση της επιδερμίδας με υπερέκκριση σμήγματος δηλαδή λίπους που προκαλεί την ακμή; Η αλήθεια είναι το αντίθετο: Ενώ το σμήγμα παίζει ρόλο στην ακμή η ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική γιατί μακροπρόθεσμα θα περιορίσει την έκκριση σμήγματος. Η χρήση σαπουνιού με καστορέλαιο είναι ζωτική για την σωστή ενυδάτωση.
Το Φοινικέλαιο είναι πολύ χρήσιμο για διάφορους λόγους. Προσθέτει σκληρότητα και σταθερό, κρεμώδη αφρισμό στη σαπουνάδα με χαμηλό κόστος. Προσέξτε μόνο πολύ φοινικέλαιο στη συνταγή σας θα κάνει το σαπούνι να στεγνώνει το δέρμα. Προτείνω λιγότερο του 50% για σαπούνια χεριών και λιγότερο του 30% για σαπούνια προσώπου.
Χαρακτηριστικά:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning)μερική
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)ναι
Το φοινικέλαιο θεωρείται το υποκατάστατο του ζωικού λίπους γιατί δίνει παρόμοιες ιδιότητες στο σαπούνι χωρίς την ανάγκη χρήσης ζωικών προϊόντων. Το προτιμούν οι χορτοφάγοι!
Η χρήση σογιέλαιου στο σαπούνι δίνει τα εξής χαρακτηριστικά:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning)ναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)όχι
Θα παρατηρήσετε μικρές διαφορές στις ιδιότητες ανάλογα με τον βαθμό υδρογόνωσης του σογιέλαιου. Υγρό σογιέλαιο έχει καλύτερες ιδιότητες conditioning, ενώ έχει λιγότερο αφρισμό από το στερεό υδρογονωμένο τύπο.
Θεωρώ το σογιέλαιο σαν ουδέτερο όσον αφορά την σαπωνοποίηση, Δεν προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο στην περιποίηση του δέρματος, δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό. Γιατί λοιπόν χρησιμοποιείται; Γιατί με μια λέξη: Είναι φτηνό. Βοηθάει στην μείωση του κόστους αντικαθιστώντας ακριβότερα έλαια. Εφόσον το ποσοστό του δεν ξεπερνά το 30% μπορείτε να το χρησιμοποιήστε χωρίς αρνητικές συνέπειες.
ΑμυγδαλέλαιοΧαρακτηριστικά στο σαπούνι:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning)ναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)όχι
Πολλοί σαπουνοπαραγωγοί αναφέρουν ότι το έλαιο αυτό δίνει πολυτελή και βελούδινη αίσθηση στον αφρό. Το υλικό αυτό επίσης είναι πολύ ήπιο και πολύ καλό για ευαίσθητες επιδερμίδες. Αρχικά κάνει το σαπούνι μαλακό αλλά με τον χρόνο και σε συνδυασμό με έλαιο καρύδας η φοινικέλαιο σκληραίνει. Το ακριβό του κόστος δεν επιτρέπει την χρήση σε μεγάλα ποσοστά αλλά σε μικρά ακόμα και 10% προσθέτει αυτό το κάτι που ξεχωρίζει.
Έλαιο ΤζοτζόμπαΤο έλαιο αυτό από Μεξικάνικα φασόλια δίνει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning)ναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)όχι
Μην βάλετε περισσότερο από 10%, μεγάλο ποσοστό θα μαλακώσει το σαπούνι με λίγο αφρό. Είναι επίσης ακριβό σε σύγκριση με άλλα έλαια. Το trace γίνεται πολύ γρήγορα έτσι μειώστε την θερμοκρασία σαπωνοποίησης. Αν θέλετε να έχετε την θετική επίδραση του JOJOBA OIL χωρίς σημαντική επιβάρυνση βάλτε μια κουταλιά σούπας ανά κιλό λαδιών στη φάση του trace.
Υπάρχουν δυο μορφές jojoba oil το εξευγενισμένο και το μη ραφιναρισμένο, παρθένο λάδι. Το παρθένο έχει χρυσοκίτρινο χρώμα και χαρακτηριστική μυρωδιά ενώ το εξευγενισμένο δεν έχει χρώμα ούτε άρωμα. Μερικοί προτιμούν το παρθένο JOJOBA OIL για να μην χάσουν θρεπτικά συστατικά κατά την διαδικασία του ραφιναρίσματος. Εσείς μπορείτε να κάνετε την προσωπική σας επιλογή. Άλλο σημαντικό προτέρημα του είναι η μεγάλη σταθερότητα 2’4 χρόνια αναλλοίωτο. Το JOJOBA OIL το αγαπούν πολλοί σαπωνοποιοί για την ευεργετική του επίδραση στην επιδερμίδα. Λέγεται ότι είναι το μοιάζει πολύ σε υφή με τα φυσικά λιπαρά της επιδερμίδας. Έτσι χρησιμοποιείται πολύ από τους παραγωγούς καλλυντικών σε λοσιόν και προστασία χειλιών. Πολύ χρήσιμο και για την ακμή λόγω ενυδατικής δράσης.
SHEA BUTTER (ΒΟΥΤΥΡΟ ΚΑΡΙΤΕ)
Το βούτυρο καριτέ στο σαπούνι θα του δώσει τις εξής ιδιότητες:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning)ναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)ναι
Θα σας δώσει σταθερό κρεμώδη αφρό. Σε πολλές περιπτώσεις η συνταγή συμπληρώνεται και με καστορέλαιο για να δώσει περισσότερο όγκο στον αφρό, να τον κάνει πιο πλούσιο. Η περιποίηση , εξισορρόπηση της επιδερμίδας που κάνει το SHEA BUTTER είναι εξαιρετική. Πολλοί ισχυρίζονται ότι απαλύνει καψίματα, μειώνει τις ρυτίδες, βοηθάει στην ακμή και ακόμα και προστατεύει από UV υπεριώδη ακτινοβολία. Για αυτό το λόγο το SHEA BUTTER είναι πολύ δημοφιλές σε καλλυντικά που παραμένουν σε επαφή με την επιδερμίδα.
Σαν ποσοστά στο σαπούνι πολλοί προτείνουν 5-30% στα συνολικά έλαια.
ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
Το βασικό λάδι διατροφής στην Ελλάδα είναι πολύ κατάλληλο για σαπούνι όπως γνωρίζουν οι παλαιότερες γενιές. Το ελαιόλαδο φαίνεται κερδίζει σε δημοτικότητα και σε πολλές άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, Αυστραλία, Βρετανία, Γερμανία.
Στο σαπούνι δίνει τα εξής χαρακτηριστικά:
Πλούσιος αφρισμός (σε όγκο, πολλές φυσαλίδες)όχι
Κρεμώδης, σταθερός αφρισμόςναι
Καθαριστική ικανότηταήπια
Λίπανση και εξισορρόπηση της επιδερμίδας (conditioning)ναι
Σκληρότητα (κατά πόσο χαράσσεται με το νύχι)Όχι
Τι είναι λοιπόν το ελαιόλαδο; Είναι το έλαιο της ελιάς που παράγεται με την μέθοδο της ψυχρής πίεσης. Τα πρώτα κλάσματα όταν πιέζονται οι ελιές λέγονται έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και είναι η καλύτερη ποιότητα για φαγητό. Το δεύτερο κλάσμα λέγεται γνήσιο και είναι χαμηλότερης ποιότητας λόγω μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε ελεύθερα οξέα.
Μετά το δεύτερο κλάσμα δεν εξάγεται άλλο λάδι και χρησιμοποιείται διαλύτης εξάνιο για να εξαχθεί και το τελευταίο λάδι, ακόμα χαμηλότερης ποιότητας.
Τέλος το πυρηνέλαιο είναι ακόμα χαμηλότερης ποιότητας και εξάγεται από τα κουκούτσια (πυρήνες) της ελιάς.
Σε αντίθεση με το μαγείρεμα στην σαπωνοποίηση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χαμηλότερης ποιότητας ελαιόλαδο όπως πυρηνέλαιο χωρίς αρνητικές συνέπειες. Μερικοί το προτιμούν (Και εγώ) γιατί σαπωνοποιείται πιο γρήγορα. Σε αντίθεση με τα άλλα λάδια όπου απαιτείται η καλύτερη ποιότητα με το ελαιόλαδο συμβαίνει το αντίθετο. Και βέβαια το κόστος είναι χαμηλότερο. Με πυρηνέλαιο δεν θα χρειαστεί να ανακατεύετε με τις ώρες, κάνει trace γρήγορα, ίσως πολύ γρήγορα. Αν χρησιμοποιείτε stick blender είναι πιο κατάλληλο το γνήσιο για πιο αργή σαπωνοποίηση ενώ με το παρθένο είναι πολύ αργή.
Πολλοί θέλουν σαπούνι με 100% ελαιόλαδο (λέγεται Castille η Μασσαλίας) χωρίς άλλα λάδια. Το ελαιόλαδο θα δώσει σαπούνι αρχικά μαλακό με λίγο αφρό σαν γλίτσα, Μετά από πού ωρίμανση (6μήνες) θα σκληρύνει αλλά πάλι ο αφρός θα είναι φτωχός. Για καλύτερα αποτελέσματα συνδυάστε το με έλαιο καρύδας ακόμα και 5% βελτιώνει πολύ τον αφρό ενώ σας επιτρέπει να ισχυρίζεστε ότι είναι σαπούνι ελαιολάδου.
Σε τι ωφελεί λοιπόν το ελαιόλαδο;
Το σαπούνι ελαιολάδου είναι πολύ ήπιο, είναι τόσο ήπιο ώστε να το χρησιμοποιούμε στα μωρά για τις ανεπανάληπτες ενυδατικές ιδιότητες και γιατί φροντίζει την ευαίσθητη επιδερμίδα. Η δε ενυδάτωση που κάνει δεν βουλώνει τους πόρους του δέρματος.
ΡΟΔΕΛΑΙΟ
Διαθέτει ηρεμιστικές, αντικαταθλιπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και θεωρείται ένα από τα βασικότερα αιθέρια έλαια, χρησιμοποιείται ευρύτατα στη φαρμακευτική, την αρωματοποιία, την παρασκευή καλλυντικών και, βέβαια, στην αρωματοθεραπεία.
ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗ
Λίγη χημεία για να βοηθήσει την κατανόηση της διαδικασίας!
Τα λάδια (υγρά) και λίπη (στερεά) είναι εστέρες της γλυκερίνης με λιπαρά οξέα.
Η γλυκερίνη είναι αλκοόλη που μπορεί να ενωθεί (να σχηματίσει εστέρα) με 3 διαφορετικά λιπαρά οξέα. Τα λιπαρά οξέα διαιρούνται σε κεκορεσμένα (στεατικό, παλμιτικό, μυριστικό), σε μονοακόρεστα (ελαϊκό) και σε δι- και πολυακόρεστα (λινολενικό, λινελαϊκό κλπ). Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ακόρεστων τα έλαια είναι υγρά, όταν έχουν μεγάλο ποσοστό κεκορεσμένων πχ στεατικό είναι στερεά.
Για να φτιάξετε σαπούνι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όλα τα φυτικά και ζωικά έλαια, στερεά ή ρευστά. Όμως το κάθε έλαιο έχει διαφορετική σύνθεση, σε είδος και αναλογία λιπαρών οξέων και έχει τις δικές του ιδιότητες και ιδιομορφίες στη σαπωνοποίηση.
Για παράδειγμα το ελαιόλαδο αποτελείται κυρίως από ελαϊκό οξύ (62-85%), από παλμιτικό (7%) και από λινολεϊκό (5%). Ένα σαπούνι από 100% ελαιόλαδο είναι σκληρό, ανθεκτικό, παράγει λίγο αφρό, έχει μέτριας ισχύος καθαριστικές ιδιότητες και αργεί πολύ να ωριμάσει, είναι υγροσκοπικό, δηλ. συγκρατεί την υγρασία στην επιδερμίδα και την περιποιείται, δεν την ξηραίνει.
Tο λάδι καρύδας αποτελείται κυρίως από λαυρικό οξύ (48%), από μυριστικό (17%), και από παλμιτικό (9%). Ένα σαπούνι από 100% λάδι καρύδας δίνει ένα σαπούνι ανθεκτικό με πλούσιο αφρό, ισχυρές απορρυπαντικές ιδιότητες αλλά ενδέχεται να προκαλέσει ξηρότητα στις ευαίσθητες επιδερμίδες.
Γνωρίζοντας λοιπόν την σύνθεση και τις ιδιότητες κάθε ελαίου, προσαρμόζουμε την κάθε συνταγή στα μέτρα μας.
Σύμφωνα με δοκιμές που κάναμε και έρευνα στο διαδίκτυο αλλά και δεδομένου ότι στην Ελλάδα η χρήση ελαιολάδου είναι διαδεδομένη προτείνομε συνταγές με βάση το ελαιόλαδο (ποσοστό 50-80%). Για βελτίωση των ιδιοτήτων συστήνομε προσθήκη φοινικελαίου η και ελαίου καρύδας.
Για την κατασκευή σαπουνιού στο σπίτι χρησιμοποιείται η ψυχρή σαπωνοποίηση (cold process soap making), είναι αντίδραση του ελαίου με καυστική σόδα (προσοχή στη χρήση της!!). Η διαδικασία αυτή διασπά τους εστερικούς δεσμούς και ελευθερώνει τα λιπαρά οξέα σε μορφή άλατος νατρίου και γλυκερίνη. Για την κατασκευή υγρού σαπουνιού αντί για καυστική σόδα χρησιμοποιούμε καυστική ποτάσα (καυστικό κάλλιο).
Η διαφορετική σύνθεση του κάθε ελαίου απαιτεί διαφορετική ποσότητα καυστικής σόδας για να σαπωνοποιηθεί (SAP value). Για παράδειγμα:
100γρ. ελαιολάδου απαιτούν 13,55γρ. NaOH για πλήρη σαπωνοποίηση.
100γρ. ελαίου καρύδας απαιτούν 18,39 γρ. NaOH για πλήρη σαπωνοποίηση.

Για να υπολογίσουμε την απαιτούμενη ποσότητα σόδας:
Η υπολογίζουμε μόνοι μας την ποσότητα NaOH βασιζόμενοι στις πληροφορίες του πίνακα ΤΙΜΩΝ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (παρακάτω) αφού καταγράψουμε την SAP value κάθε ελαίου,
Η συμβουλευόμαστε τις έτοιμες φόρμουλες που υπάρχουν στο διαδίκτυο, η στο site. Πολλαπλασιάζουμε την ποσότητα του ελαίου με τον αντίστοιχο συντελεστή και θα προκύψει η ποσότητα σόδας. Είναι σημαντικό στην επιλογή των ελαίων το ¼ να είναι στερεά σε θερμοκρασία δωματίου.
Υπερλίπανση (Superfatting Level)
Εάν δοκιμάσουμε να φτιάξουμε σαπούνι με ποσότητα σόδας τόση ώστε τα έλαια να σαπωνοποιηθούν πλήρως, το αποτελέσμα θα είναι ένα υπερβολικά αλκαλικό προϊόν, ένα προϊόν με πολύ υψηλό Ph που θα ερεθίσει την επιδερμίδα και θα είναι καυστικό. Για να το αποφύγετε αυτό συστήνομε ένα ποσοστό υπερλίπανσης τουλάχιστον 5%. Δηλαδή χρησιμοποιούμε την ποσότητα της σόδας μειωμένη κατά 5%-10% οπότε ένα ποσοστό των ελαίων θα παραμείνει ασαπωνοποίητο. Το τελικό προϊόν θα είναι ήπιο για την επιδερμίδα, με Ph χαμηλότερο και τα ασαπωνοποίητα έλαια θα του προσδώσουν μαλακτικές και περιποιητικές ιδιότητες.

Ένας άλλος τρόπος για επιπλέον υπερλίπανση είναι να προσθέσουμε μια μικρή ποσότητα ελαίων (κυρίως ακριβών) όταν το μίγμα έχει ήδη παρουσιάσει "ίχνη" σαπωνοποίησης (tracing).
Η συνηθέστερη αναλογία νερού που προτείνεται από τη βιβλιογραφία, είναι ένα ποσοστό 30%-35% επί των ελαίων. Ανάλογα με τη σύνθεση των ελαίων, τα σαπούνι θα χρειαστεί να παραμείνει στα καλούπια από 1-7 ημέρες. Το κριτήριο για το ξεκαλούπωμα είναι η σκληρότητα, αν είναι αρκετά σκληρό μπορεί να αφαιρεθεί από το καλούπι.

Ωρίμανση:
Στην ψυχρή μέθοδο η σαπωνοποίηση συνεχίζεται για ένα αρκετό χρονικό διάστημα. Το φρέσκο σαπούνι είναι αλκαλικό άρα μη χρησιμοποιήσιμο και πέρα από αυτό το σαπούνι θα πρέπει να αποβάλει την περισσότερη υγρασία που περιέχει. Η περίοδος αναμονής διαρκεί τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες ενώ περισσότερος χρόνος ωρίμανσης μέχρι και 6 μήνες βελτιώνει την ποιότητα ειδικά του σαπουνιού με μεγάλο ποσοστό ελαιολάδου.

Μέτρηση του ph του σαπουνιού: 
Mε τις πεχαμετρικές ταινίες που προμηθεύομε. Υγραίνουμε λίγο το σαπούνι αφού ήδη έχει ωριμάσει, εφαρμόζουμε την ταινία και βλέπουμε το αποτέλεσμα. Το Ph θα πρέπει να είναι 7-9.

Χρωματισμός του σαπουνιού:
Εάν δε θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε συνθετικά χρώματα θα προτιμήσουμε βότανα, μπαχαρικά, άργιλο.
Αν επιλέξουμε συνθετικά μια ιδέα είναι τα χρώματα ζαχαροπλαστικής, δεν είμαι όμως καθόλου σίγουρο πως αντιδρούν με την σόδα και τι τελικό χρωματισμό θα δώσουν.
Μια άλλη επιλογή είναι τα χρώματα pigment με καλύτερη σταθερότητα, σκόνες η υγρά.
Ίσως η καλύτερη επιλογή είναι οι φυσικές χρωστικές η φυσικά χρωματισμένα βότανα:
  • Κίτρινο Annatto, saffron, Turmeric
  • Πράσινο: Χλωροφύλλη
  • Καφέ κακάο, τσάι,
  • Κόκκινο: Πάπρικα, καρμίνιο
Το πλεονέκτημα των φυσικών χρωστικών είναι η εμπορικότητα, ότι φυσικό είναι πάντα καλύτερο. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν μπορείτε πάντα να πετύχετε το χρώμα που επιθυμείτε.
Αν χρησιμοποιήσετε μπαχαρικά η βότανα: Ανακατέψτε τα με λίγο σαπούνι και μετά προσθέστε το μίγμα αυτό στη υπόλοιπη σαπουνόμαζα.
Πιπέρι καγιέν – Σωμόν
Σκόνη κανέλλας – Μπεζ
Σκόνη κακάο – καφέ
Κάρυ σε σκόνη – Κίτρινο-ώχρα
πάπρικα – Ροδακινί
Κούρκουμα – Χρυσαφί
Κομμάτια μαύρη σοκολάτα – Καφέ
Σπιρουλίνα σκόνη– Ανοικτό πράσινο

Αρώματα σαπουνιών -αιθέρια έλαια

Το καλύτερο και σταθερότερο άρωμα το δίνουν τα συνθετικά αρώματα τα ειδικά για σαπούνια. Η πιο φυσική μέθοδος είναι πάντως τα αιθέρια έλαια.
Δοσολογία: Για ένα πολύ διακριτικό άρωμα η αναλογία αιθερίων ελαίων προς τα φυτικά έλαια είναι 1%. Για ένα μεσαίας έντασης άρωμα είναι 2% και για έντονο άρωμα 3%.
Η χρήση αιθέριου ελαίου στα σαπούνια τα κάνει προϊόν πολυτελείας.
Τα πιο δυνατά αιθέρια έλαια είναι μέντα, δενδρολίβανο, κανέλλα, γαρύφαλλο, δυόσμος και πικραμύγδαλο.
Αντί για νερό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έγχυμα, χυμούς φρούτων, γάλα, τσάι, καφέ. Κάθε αλλαγή όμως θέλει και άλλη διαδικασία. Το γάλα ή οι χυμοί π.χ. πρέπει πρώτα να παγώσουν για να μην καταστραφούν από την καυστική σόδα, η οποία όταν διαλύεται στο νερό αναπτύσσει υψηλές θερμοκρασίες (μέχρι και 90 βαθμούς) και καταστρέφει τα ευαίσθητα υλικά.

Ενδεικτικές συνταγές σαπουνιών

Νο1
  • 700γρ έλαιο καρύδας
  • 700γρ ελαιόλαδο
  • 500γρ σογιέλαιο
  • 470γρ φοινικέλαιο
  • 730γρ νερό κρύο
  • 350γρ σόδα καυστική
  • Θερμοκρασία 40-50 βαθμοί
Νο2
  • 1100γρ ελαιόλαδο
  • 670γρ λάδι καρύδας
  • 504γρ φοινικέλαιο
  • 728γρ κρύο νερό
  • 336καυστική σόδα
  • θερμοκρασία 40-45
Νο3
  • 1,5κιλά ελαιόλαδο
  • 450γρ φοινικέλαιο
  • 450γρ έλαιο καρύδας
  • 700γρ κρύο νερό
  • 336γρ καυστική σόδα
  • θερμοκρασία 45-50βαθμούς
Νο4

    Σαπούνι ελαιολάδου
  • 1344 γρ ελαιολάδου
  • 168γρ σόδα
  • 393γρ νερό
  • Προσθέτω τη σόδα στο νερό ανακατεύω να διαλυθεί και αφήνω να κρυώσει στους 38-40 βαθμούς.Ζεσταίνω το λάδι στους 40 βαθμούς, προσθέτω την σόδα στο λάδι ανακατεύω μέχρι το trace σε λεπτόρρευστη μορφή, προσθέτω άρωμα , χρώμα, βότανα η τίποτα συνεχίζω να ανακατεύω. Μόλις πήξει λίγο ακόμα το αδειάζω στο καλούπι. Το σκεπάζω με χαρτόνι και πετσέτα. Το βγάζω από το καλούπι σε 24 ώρες όταν έχει σκληρύνει. Το κόβω σε κομμάτια των 150-200γρ και το αφήνω 8 εβδομάδες να ωριμάσει. Το σαπούνι ελαιολάδου είναι πολύ ήπιο με λίγο αφρό πολύ καλό για ευαίσθητες επιδερμίδες.Νο 5ελαιόλαδο και μελισσοκέρι450γρ ελαιόλαδο28γρ μελισσοκέρι το λιώνουμε στο ελαιόλαδο28γρ φοινικέλαιο59γρ καυστική σόδα130γρ νερόθερμοκρασία λαδιών και διαλύματος σόδας 55Cχρόνος για Trace 12λεπτά
    χρόνος στο καλούπι 48 ώρες
    Ωρίμανση 6 με οκτώ εβδομάδες για να σκληρύνει
    Νο6 σαπούνι για ξύρισμα
    112 έλαιο καρύδας
    140 ελαιόλαδο
    168 φοινικέλαιο
    28 έλαιο αβοκάντο
    1 κουταλιά σούπας bentonite άργιλος
    1 φλιτζάνι εκχύλισμα χαμομηλιού
    61,5 σόδα
    120γρ νερό
    Νο7
    Σαπούνι με JOJOBA OIL
    672γρ νερό
    336γρ σόδα
    1κουταλιά σούπας ζάχαρη για αφρισμό, διαλύστε την σε ζεστό νερό.
    950γρ σογιέλαιο
    670γρ ελαιόλαδο
    448γρ φοινικέλαιο
    390γρ έλαιο καρύδας
    1.5 κουταλιές γλυκού πάπρικα (για χρώμα)
    Στο trace προσθέτομε:
    56γρ JOJOBA OIL
    50γρ άρωμα herbal
    Η ζάχαρη κάνει το σαπούνι πιο διάφανο και το χρώμα του πιο σκούρο.
    Νο8
    1120 σογιέλαιο
    448 ελαιόλαδο
    448 έλαιο καρύδας
    224 φοινικέλαιο
    224 βούτυρο κακάο
    840 νερό
    336 σόδα
    28γρ άρωμα μέντα η αμύγδαλο η βανίλια
    θερμοκρασία 40-45βαθμοί
    Αν χρησιμοποιήσετε βούτυρο κακάο με άρωμα θα μυρίζει ωραία ακόμα και χωρίς άρωμα. Το βούτυρο κακάο δίνει στον αφρό εξαιρετική κρεμώδη υφή και είναι πολύ απαλό στο δέρμα. Το βούτυρο κακάο του δίνει την αίσθηση πολυτέλειας.
    Παραλλαγές στις συνταγές σαπουνιών:
    Αντί για νερό χρησιμοποιήστε την αγαπημένη σας μπύρα για σαπούνι μπύρας (αφήστε την πρώτα να ξεθυμάνει, και προσθέστε την σόδα αργά)
    Αντί για νερό βάλτε κρύο φρέσκο χυμό από αγγούρι περασμένο από μπλέντερ.
    Αντί για νερό βάλτε το αγαπημένο σας τσάι herbal. (φτιάξτε το δυνατό!)
    Πέταλα calendula: Προσθέστε ένα φλιτζάνι πέταλα καλέντουλα στο ελαιόλαδο και αφήστε το μια εβδομάδα πριν το χρησιμοποιήσετε.

Επιλογή των λαδιών-ιδιότητες των λιπαρών οξέων

Οι λιπαρές ύλες προσδίδουν διαφορετικές ιδιότητες στα σαπούνια που παράγονται από αυτές ανάλογα με τον τύπο των λιπαρών οξέων που περιέχουν στο μεγαλύτερο ποσοστό. Αν γνωρίζετε την σύσταση των λιπαρών υλών και πως αυτή επηρεάζει τις ιδιότητες θα σας βοηθήσει στην επιλογή σας για να πετύχετε τον τύπο του σαπουνιού που θέλετε.
Λιπαρό οξύΙδιότητες του σαπουνιού
λαυρικόΣκληρό σαπούνι βαθύς καθαρισμός, πλούσιος αφρός
λινολεΪκόconditioning
μυριστικόΣκληρό σαπούνι βαθύς καθαρισμός, πλούσιος αφρός
ΕλαΪκόconditioning
παλμιτικόΣκληρό σαπούνι σταθερός αφρός,
ρισινελαικόconditioning
στεατικόΣκληρό σαπούνι, σταθερός αφρός,
Θεωρούμε ότι τα λιπαρά οξέα που υπάρχουν στο μεγαλύτερο ποσοστό προσδιορίζουν τις ιδιότητες του σαπουνιού. Σαν παράδειγμα η σύσταση του ελαιολάδου αποδεικνύει γιατί μας δίνει ένα τόσο απαλό ενυδατωτικό σαπούνι. Το σογιέλαιο έχει παρόμοιες ιδιότητες αλλά δίνει μαλακότερο σαπούνι. Το φοινικέλαιο μας δίνει σκληρό σαπούνι αλλά έχει ιδιότητες conditioning λόγω του ελαικού οξέος ενώ το φοινικοπυρηνέλαιο και το έλαιο καρύδας με χαμηλότερα ποσοστά ελαικού δεν έχουν. Ο συνδυασμός υψηλών ποσοστών λαυρικού και μυριστικού οξέος στο έλαιο καρύδας εξηγούν την ικανότητα αφρισμού.
  • S χρήσιμο για λίπανση
  • Μ ενυδάτωση
  • R πλούσιο σε βιταμίνες, πρωτεΐνες
  • Η απορροφάει υγρασία

Σύνθεση διαφόρων λαδιών

ΑμυγδαλέλαιοΕλαικό 64-82%Λινολεικό 8-28%Παλμιτικό 6-8%S, M, RΦοινικέλαιοΠαλμιτικό 43-45%Ελαικό 38-40%Λινολεικό 9-11%ΣταφυλέλαιοΛινολεικό 59-78%Ελαικό 12-15%Παλμιτικό 5-11%
ΦοινικοπυρηνέλαιοΛαυρικό 47%Ελαικό 18%Μυριστικό 14%Παλμιτικό 9%Λάδι AvocadoΕλαικό 36-80%Παλμιτικό 7-32%Λινολεικό 6-18%S,M,RΕλαιόλαδοΕλαικό 63-81%Παλμιτικό 7-14%Λινολεικό 5-15%Στεατικό 3-5%
S,M,R
Λαρδί ζωικό λίποςΕλαικό 46%Παλμιτικό 28%Στεατικό 13%Λινολεικό 6%Βούτυρο κακάοΕλαικό 34-36%Στεατικό 31-35%Παλμιτικό 25-30%S, MShea butterΕλαικό 40-55%Στεατικό 35-45%Λινολεικό 3-8%S,M,R,H
ΗλιέλαιοΛινολεικό 70%Ελαικό 16%Παλμιτικό 7%Έλαιο από φλοιό ρυζιούΕλαικό 32-38%Λινολεικό 32-47%Παλμιτικό 13-23%ΚαλαμποκέλαιοΛινολεικό 45-56%Ελαικό 28-37%Παλμιτικό 12-14%
Έλαιο (βούτυρο) ΚαρύδαςΛαυρικό 39-54%Μυριστικό 15-23%Παλμιτικό 6-11%Ελαικό 4-11%ΣογιέλαιοΛινολεικό 46-53%Ελαικό 22-27%Παλμιτικό 9-12%Στεατικό 4-6%Έλαιο JOJOBAS, M, H


ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΙΜΩΝ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

Ο κάθε αριθμός αντιπροσωπεύει έναν παράγοντα. Απλά πολλαπλασιάστε τα γραμμάρια του κάθε ελαίου με τον αντίστοιχο παράγοντα και θα βρείτε την ποσότητα καυστικής σόδας που απαιτείται για πλήρη σαπωνοποίηση. Αθροίστε μετά τις επιμέρους ποσότητες αν χρησιμοποιείτε συνδυασμό ελαίων.
Αμυγδαλέλαιο 0.136
Avocado: 0.133
καστορέλαιο: 0.1286
Cocoa Butter: 0.137
Έλαιο καρύδας (refined): 0.190
Καλαμποκέλαιο: 0.136
Έλαιο από κουκούτσια : 0.1265
Jojoba: 0.069
λαρδί: 0.138
Ελαιόλαδο: 0.134
Φοινικοπυρηνέλαιο: 0.156
Φοινικέλαιο: 0.141
Αραχιδέλαιο: 0.136
Rape Seed (κραμβέλαιο): 0.124
έλαιο από φλοιό ριζιού: 0.129
Ηλιέλαιο: 0.134
Σησαμέλαιο: 0.133
Shea Butter: 0.128
Σογιέλαιο: 0.135
κηροίμελισσοκέρι: 0.069
Carnauba Wax: 0.069
Λανολίνη: 0.0741


ΨΥΧΡΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΓΙΑ ΣΠΙΤΙΚΑ ΣΑΠΟΥΝΙΑ

Θα χρειαστείτε:
1) 2 κατσαρόλες μεσαίου μεγέθους ανοξείδωτες η έναμελ. (όχι αλουμίνιο)
2) μια κανάτα γυάλινη που να αντέχει σε θερμότητα με ενδείξεις.
3) ζυγαριά κουζίνας
4) Σκεύη για ανακάτεμα, ξύλινη σπάτουλα η πλαστική η stick blender (προτιμότερο)
5) Θερμόμετρο ζαχαροπλαστικής
6) Καλούπι ξύλινο η κουτί από χαρτόνι η πλαστικό τάπερ για να χωρέσει το σαπούνι στρωμένο με αντικολλητικό χαρτί.
7) προστατευτικά γυαλιά και γάντια!
8) μια πετσέτα.
Υλικά
  • 340γρ νερό
  • 125γρ καυστική σόδα (προσοχή!!)
  • 454γρ ελαιόλαδο (πυρηνέλαιο η παρθένο)
  • 284γρ βούτυρο καρύδας
  • 170γρ φοινικέλαιο
  • μια κουταλιά έλαιο από κουκούτσι grapefruit (συντηρητικό)


Σιγουρευτείτε ότι έχετε όλα τα υλικά πριν ξεκινήσετε και ζυγίστε τα σε κατάλληλα δοχεία.Φορέστε προστατευτικά γυαλιά και γάντια, η σόδα μπορεί να σας προξενήσει εγκαύματα!

διαλέξτε το καλούπι σας, παραδοσιακά τα σαπούνια χυτεύονται σε ξύλινα καλούπια στρωμένα με λαδόχαρτο. Μπορείτε να επιλέξετε καλούπι σιλικόνης για κέικ η χαρτόνι, πλαστικό τάπερ.
μετρήστε 340γρ νερού σε μια κανάτα. Ζυγίστε προσεκτικά 125γρ καυστικής σόδας και προσθέστε την στο νερό ανακατεύοντας συνεχώς με σπάτουλα για να διαλυθεί. Μην αναπνέετε τους ατμούς.
Το διάλυμα θερμαίνεται από μόνο του μέχρι 80 βαθμούς αφήστε το να κρυώσει η κρυώστε το βάζοντας την κανάτα μέσα σε μεγαλύτερο δοχείο με κρύο νερό. Βάλτε του θερμόμετρο.

Ενώ τα στερεά λάδια (καρύδας και φοινικέλαιο) λιώνουν στην μια κατσαρόλα ζυγίστε 454γρ ελαιόλαδο στην άλλη κατσαρόλα.
Όταν λιώσουν προσθέστε όλα τα λάδια στην κατσαρόλα του ελαιολάδου..
Important… Αυτό που πρέπει να κάνετε τώρα είναι να παρακολουθήσετε την θερμοκρασία των λαδιών και της σόδας. Όταν είναι και τα δυο περίπου 50 βαθμοί μπορούν να ενωθούν. Μην αφήσετε να κρυώσουν πολύ.
Αδειάστε αργά και αναδεύοντας συνέχεια την σόδα στα λάδια θα δείτε ότι αρχίζουν να αντιδρούν και το μίγμα να πήζει.

Αν θέλετε να προσθέσετε χρώμα κάντε το τώρα αναμιγνύοντας πρώτα την χρωστική με λίγο νερό.

Προσθέστε αιθέριο έλαιο η άρωμα όταν πήξει (το λένε trace) και ανακατέψτε έντονα.

Αδειάστε το μίγμα στο καλούπι απλώστε το και σκεπάστε το με χαρτόνι για προστασία.
Σκεπάστε το με παλιές πετσέτες και αφήστε το να ηρεμήσει και να σκληρύνει συνήθως Απαιτούνται 24ωρες.

Αφαιρέστε το από το καλούπι, κόψτε το σε κομμάτια και αφήστε το να ωριμάσει σε στεγνό χώρο για 4 εβδομάδες αφήνοντας τον αέρα να κυκλοφορεί ελεύθερα. Στο διάστημα αυτό σκληραίνει, χάνει υγρασία και προχωρεί η σαπωνοποίηση. Το τέλος της διαπιστώνεται με έλεγχο του pΗ.
Important… Μην αποθηκεύετε σε κρύο μέρος γιατί μπορεί να παρατηρηθεί υγρασία στην επιφάνεια του σαπουνιού. Διατηρήστε το σε κανονική θερμοκρασία.

Κοπτικό για σαπούνια

Πολλοί ενδιαφέρονται για κοπτικό σύστημα, σας προτείνω λοιπόν τα εξής: Πρώτα απ όλα οι συνήθεις διαστάσεις για σαπούνια είναι 60Χ80Χ20mm. Το καλούπι εξασφαλίζει τις 2 διαστάσεις ενώ με το κοπτικό επιλέγουμε το πάχος. Για το κόψιμο που γίνεται μόλις το βγάλουμε από το καλούπι πριν σκληρύνει πολύ αρκεί και ένα μαχαίρι. Καλύτερο αποτέλεσμα πετυχαίνομε με κοπτικό. Μια οικονομική λύση είναι αυτή της φωτογραφίας, στοιχίζει 8 ευρώ.
Μπορείτε επίσης να διαλέξετε το ξύλινο κοπτικό που ταιριάζει στο αντίστοιχο καλούπι, στοιχίζει 25Ευρώ περίπου. Οι διαστάσεις του είναι μήκος 320μμ, πλάτος 120μμ και η κοπή γίνεται με σύρμα.
 
Για μεγαλύτερες παραγωγές προτείνομε το κοπτικό με σύρματα για 4 ως και 23 τεμάχια σαπούνια σε κάθε κοπή πάχους  80-10μμ. Επιλέγομε το αντίστοιχο πλαίσιο.

Χρήσιμες πληροφορίες

Για τον αρωματισμό του σαπουνιού προτιμήστε αιθέρια έλαια ορισμένα αρώματα περιέχουν οινόπνευμα η άλλα χημικά που μπορεί να επηρεάσουν την πήξη του σαπουνιού ώστε να κόψει πριν το βάλετε στο καλούπι. Επίσης πολλές προσθήκες όπως πέταλα λουλουδιών μπορεί να δημιουργήσουν άσχημες καφέ λεκέδες. Προτιμήστε προτάσεις που έχουν δοκιμαστεί και πετύχει. Πχ πέταλα λεβάντας αντέχουν στις συνθήκες. Για χρωματισμό Πάπρικα και κούρκουμα, οξείδια σιδήρου, pigments. Αναμίξτε τα πρώτα με λίγο νερό για να αποφύγετε. Μην βάλετε πολύ χρώμα γιατί θα λερώνει τον αφρό, τα ρούχα. Το πολύ ένα κουταλάκι του γλυκού για τα οξείδια και ¼ κουταλιάς χρώματα ζαχαροπλαστικής η pigments.
Μπορείτε να εμπλουτίσετε το σαπούνι σας με ειδικά έλαια όπως αμυγδαλέλαιο, έλαιο αβοκάντο, κουκουτσέλαιο, μέλι, τρίματα από κουκούτσια για scrub, Χρησιμοποιήστε το πολύ μια κουταλιά της σούπας πριν να το βάλετε στο καλούπι.

Υγρό φυσικό χειροποίητο σαπούνι χεριών.

Υλικά:
500γρ λάδι καρύδας
500γρ ελαιόλαδο
380 γρ νερό
224 γρ καυστικό κάλιο (ΚΟΗ)
2 θερμόμετρα ζαχαροπλαστικής
γάντια
προστατευτικά γυαλιά
stick blender
Ζυγίζουμε τα λάδια μας και τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα (ανοξείδωτη) στο μάτι σε μέτρια φωτιά, μέχρι να λιώσουν και να φτάσουν τους 71 βαθμούς. Διατηρούμε αυτή τη θερμοκρασία.
Βάζουμε τα γάντια, τα γυαλιά και ζυγίζουμε τη ποτάσα και το νερό. Βάζουμε σε ένα γυάλινο δοχείο το νερό, και ρίχνουμε προσεκτικά τη ποτάσα στο νερό (ποτέ το αντίστροφο!). Ανακατεύουμε καλά να διαλυθεί τελείως και αφήνουμε το μίγμα να κρυώσει στους 60 βαθμούς κελσίου.
Ρίχνουμε τη διαλυμένη ποτάσα στα λάδια ανακατεύοντας συνέχεια. Βάζουμε την κατσαρόλα στο μάτι σε χαμηλή φωτιά και ανακατεύουμε με το blender συνεχώς για 5-10 λεπτά. Διατηρούμε την θερμοκρασία στους 75-82 βαθμούς για 1 ώρα μετά το αφήνουμε σε ηρεμία μέχρι την επόμενη. Την επόμενη έχει γίνει διάφανο ζελέ σκληρό. Εκεί κάνουμε 2 τεστ.
α) Για ασαπωνοποίητα έλαια
Διαλύουμε 1 μέρος πάστας σε 2 μέρη βραστό νερό (γρ). Αν το μίγμα όταν κρυώσει είναι θολό, σημαίνει πως τα έλαια δεν έχουν σαπωνοποιηθεί πλήρως και χρειάζεται ακόμη ζέσταμα. Επαναλάβετε το τεστ σε 30 λεπτά.
β) Για το PH με πεχαμετρικά χαρτάκια (θα τα προμηθευτείτε από εμάς η από φαρμακείο).
Αν όλα πάνε καλά, έχουμε μια όχι και πολύ εύπλαστη σαπουνόμαζα, που μπορούμε η να την αποθηκεύσομε για 2 μήνες στο ψυγείο ή να περάσουμε στο επόμενο βήμα.
Β) ΔΙΑΛΥΣΗ ΣΕ ΝΕΡΟ
Υλικά:
Νερό (μιάμιση φορά το βάρος της πάστας)
Αιθέρια έλαια
Χρώμα (αν θέλετε, ζαχαροπλαστικής)
30ml Sulfonated castor oil (δεν είναι απαραίτητο)
Η ποσότητα νερού που χρειάζεται η πάστα για να διαλυθεί εξαρτάται από τα έλαια που έχουμε χρησιμοποιήσει. Για το συγκεκριμένο σαπούνι έπρεπε να βάλω όσο νερό ζύγιζε η πάστα μου. Εγώ έβαλα μιάμιση φορά το βάρος της και εκ των υστέρων πιστεύω ότι χρειαζόταν λιγότερο.
Βάζουμε το νερό σε μια κατσαρόλα να βράσει. Προσθέτουμε την πάστα λίγη-λίγη και ανακατεύουμε. Σκεπάζουμε με το καπάκι χαμηλώνουμε το μάτι και το αφήνουμε καμία ώρα για να λιώσει.
Αφού διαλυθεί το σαπούνι και εφόσον το σαπούνι σας έχει την επιθυμητή πυκνότητα, τώρα είναι η ώρα να το εξουδετερώσετε δηλαδή να μειώσετε το pH. Χρησιμοποιούνται το κιτρικό οξύ, βορικό οξύ ή βόρακας, διαλυμένα σε νερό. Στο συγκεκριμένο σαπούνι χρησιμοποίησα βόρακα, διάλυμα 20% σε νερό και πρόσθεσα αρκετό ανακατεύοντας συνέχεια ώστε το pH να γίνει 8.
Βάζουμε το σαπούνι σε δοχείο και το κλείνομε.
Αμέσως μετά, προσθέτουμε τα αιθέρια έλαια και χρώμα. Αν το σαπούνι δεν είναι αρκετά ζεστό, τα έλαια δεν θα διαλυθούν καλά και μπορεί να θολώσουν το σαπούνι.
Υπερλίπανση. Το μόνο υλικό με το οποίο μπορεί να γίνει υπερλίπανση σε υγρό σαπούνι χωρίς να το θολώσει είναι το sulfated castor oil. Είναι επεξεργασμένο καστορέλαιο και χρησιμοποιείται στα καλλυντικά.
Ωρίμανση:
Όταν το σαπούνι μας κρυώσει, κλείνουμε το δοχείο μας και το βάζουμε σε ένα σκοτεινό και δροσερό μέρος για 2-3 εβδομάδες. Εκεί θα διαυγάσει αργά και τα στερεά θα πάνε στον πάτο. Αδειάστε προσεκτικά σε μπουκάλια των 150-200cc.
Βάλτε τα, ανακατέψτε και αφήστε μερικές ημέρες.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Εξαιρετικό σαπούνι, με πολύ αφρό που αφήνει το δέρμα πολύ απαλό.




Συχνές ερωτήσεις και απαντήσεις για το σαπούνι ψυχρής μεθόδου

Το σαπούνι μου ασπρίζει στην επιφάνεια που εκτίθεται στον αέρα. Γιατί συμβαίνει αυτό;Υπάρχουν φορές που το σαπούνι ασπρίζει και άλλες που δεν ασπρίζει. Αφαιρέστε την επιφάνεια με ένα μαχαίρι. Για να το αποφύγετε σκεπάστε το σαπούνι σας με διάφανη μεμβράνη 10 λεπτά αφού το έχετε βάλει στο καλούπι και αφήστε το για 24 ώρες. Ξεκαλουπώστε κανονικά.
Μπορώ να βάλω βιταμίνη Ε στο σαπούνι; Μπορείτε αν το σαπούνι σας έχει υπερλίπανση πάνω από 6% για να αποφύγετε να ταγγίσει και φυσικά αν δεν έχετε προσθέσει στη συνταγή σας σταθερά λάδια όπως το λάδι καρύδας και το φοινικέλαιο. Την προσθέτετε στο trace σε ποσοστό 1%.
Πώς να φτιάξω σαπούνι με γάλα κατσίκας ή γαϊδούρας; Ο εύκολος τρόπος είναι να αντικαταστήσουμε το 40% του νερού της σόδας με γάλα. Στην περίπτωση αυτή διαλύουμε την σόδα με το 60% της ποσότητας του νερού και αφού το διάλυμα κρυώσει σε θερμοκρασία 40 βαθμών κάνουμε την ένωση με τα λάδια και προσθέτουμε αργά το γάλα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος προτού ανακατέψουμε. Μετά την προσθήκη ανακατεύουμε μέχρι να πήξει (μέχρι το trace). Αν θέλουμε να αντικαταστήσουμε όλο το νερό με γάλα πρέπει να το παγώσουμε στην κατάψυξη και να προσθέσουμε την σόδα στο παγωμένο γάλα προσεκτικά και αργά και με εξωτερική ψύξη για να μην αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από 40 βαθμούς.
Πώς να βάλω μέλι στο σαπούνι μου; Χρησιμοποιήστε μέχρι 5% του βάρους των λαδιών. Διαλύστε το με πολύ λίγο νερό (2 μέρη μέλι-1 μέρος ζεστό νερό) και προσθέστε το στη μάζα του σαπουνιού μετά το trace και πριν να το βάλετε στο καλούπι. Προσέξτε όταν το προσθέσετε να μην είναι πολύ πηχτό το σαπούνι γιατί το μέλι επιταχύνει την πήξη. Επίσης φροντίστε να ανακατευτεί καλά, δεν θέλετε το σαπούνι να έχει σημεία με μέλι που δεν θα έχει ενσωματωθεί.
Μπορώ να φτάξω σαπούνι από ελαιόλαδο με ουδέτερο pH; Το σαπούνι ψυχρής μεθόδου από ελαιόλαδο και το υγρό σαπούνι από ελαιόλαδο, εξαιτίας της μεθόδου παρασκευής τους δεν μπορούν να έχουν pH κάτω από 9. Υπάρχουν υλικά φυτικής προέλευσης αλλά συνθετικά με τα οποία μπορούμε να φτιάξουμε σαπούνι με ουδέτερο pH για επιδερμίδες ευαίσθητες στο υψηλό pH του φυσικού σαπουνιού. Και η συνταγή
Υλικά
35γρ SCI
25γρ SLSA
10γρ Plantacare
10γρ cocobetaine
3γρ BTMS
5γρ stearic acid
2γρ polyquat
10γρ coco-butter
Ψυχρή φάση
2γρ πρωτεΐνη μεταξιού
1γρ σιλικόνη Cetiol C5
1γρ panthenol
1-2γρ αιθέριο έλαιο
Μέθοδος παρασκευής
Ζυγίζω τα υλικά μου σε κατάλληλο σκεύος και τα θερμαίνω στο φούρνο μικροκυμάτων, τόσο ώστε να δουλεύονται σε μια μαλακιά πάστα και χωρίς να αφρίσουν μέσα στο φούρνο.
Όταν έχουν ενωθεί όλα σε μια πάστα, αφήνω λίγο να κρυώσουν και προσθέτω τα υλικά τηςψυχρής φάσης.
Βάζω σε καλούπι και αφήνω να σκληρύνει.

Τι είναι ο δείκτης σαπωνοποίησης (SAP value) και πώς τον χρησιμοποιώ; Ο δείκτης σαπωνοποίησης είναι η ποσότητα της καυστικής σόδας που απαιτείται για τη σαπωνοποίηση ενός γραμμαρίου λιπαρής ύλης, δηλαδή για να κάνω σαπούνι 1γρ ελαιόλαδο θα χρησιμοποιήσω 0,134γρ καυστικής σόδας. Οπότε ανάλογα την ποσότητα που θέλω να κάνω σαπούνι κάνω τον αντίστοιχο πολλαπλασιασμό. Π.χ. για να κάνω σαπούνι 2κιλά ελαιόλαδο κάνω 2κιλά=2000γρ x 0,134 = 268γρ καυστική σόδα. Αν το σαπούνι περιέχει περισσότερα από ένα λάδια τότε υπολογίζω την ποσότητα καυστικής σόδας για κάθε λάδι χωριστά και τα προσθέτω στο τέλος.
Πώς μπορώ να φτιάξω τη δική μου συνταγή για σαπούνι; Αρχικά ξεκινάμε από την ποσότητα σαπουνιού που θέλουμε να φτιάξουμε. Έστω ότι θέλουμε να κάνουμε 1 κιλό σαπούνι. Από το συνολικό σαπούνι το 60% είναι τα λάδια μας δηλαδή 600γρ. Θέλουμε το σαπούνι να είναι ανθεκτικό και αρκετά σκληρό ώστε να κρατάει περισσότερο διάστημα όταν το χρησιμοποιούμε, γι’αυτό επιλέγουμε λάδια όπως το λάδι καρύδας, το φοινικέλαιο, το βούτυρο κακάο, το βούτυρο καριτέ και το ελαιόλαδο σε ποσοστό από 85 – 100%. Το υπόλοιπο ποσοστό ως 15% θα είναι λάδια που θα προσθέσουν στο σαπούνι μας κάτι ιδιαίτερο όπως το αμυγδαλέλαιο, το λάδι αβοκάντο, το λάδι jojoba, το καστορέλαιο κλπ. Θυμηθείτε ότι για να υπολογίσετε την ποσότητα της καυστικής σόδας χρειάζεται να ξέρετε τον δείκτη σαπωνοποίησης των λαδιών σας και να κάνετε τους απαραίτητους υπολογισμούς.
Το σαπούνι είναι σκληρό, εύθραυστο και τρίβεται σε σκόνη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Δε βάλατε αρκετό νερό ή βάλατε παραπάνω καυστική σόδα. Μη το χρησιμοποιήσετε.
Στην επιφάνεια του σαπουνιού εμφανίζονται θύλακες καυστικού υγρού ή σκόνη σόδας. Τι να κάνω; Βάλατε παραπάνω καυστική σόδα ή λιγότερο λάδι. Μη το χρησιμοποιήσετε είναι πολύ ερεθιστικό.
Το σαπούνι μου δεν πήζει (δεν κάνει ίχνος) :  Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορεί να συνέβη αυτό. Ο συνδυασμός των λαδιών που χρησιμοποιήσατε, πολύ χαμηλή ή υψηλή θερμοκρασία, πολύ λίγη σόδα ή πολύ νερό ή η ανάδευση ήταν πολύ αργή. Μερικά λάδια (π.χ. το παρθένο ελαιόλαδο) χρειάζονται έως και 90 λεπτά για να πήξουν αν μπουν μόνα τους σε συνταγή. Με εξαίρεση την περίπτωση που έγινε λάθος στο ζύγισμα, για να το διορθώσετε συνεχίζετε να ανακατεύετε ως και 2 ώρες, μετά βάλτε το στο καλούπι.
Το μίγμα μου σκλήρυνε πολύ γρήγορα μέσα στη κατσαρόλα. Τι φταίει; Φταίει η χρήση πολύ υψηλών ή πολύ χαμηλών θερμοκρασιών. Είναι επίσης πολύ συχνή αντίδραση σε κάποιο αιθέριο έλαιο ή συνθετικό άρωμα. Επίσης κάποια ελαιόλαδα με αυξημένο ποσοστό ελεύθερων οξέων σαπωνοποιούνται πολύ γρήγορα πριν προλάβουμε να μεταφέρουμε το μίγμα στο καλούπι. Στις περιπτώσεις αυτές προτιμήστε την θερμή μέθοδο.
Με σπάτουλα μεταφέρετε το σαπούνι στο καλούπι του. Παρ’όλη την ανομοιόμορφη εμφάνιση, το σαπούνι μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Το σαπούνι μου διαχώρισε όσο ήταν στο καλούπι. Γιατί;: Εάν παρατηρήσετε μια στρώση υγρή και λιπαρή στην επιφάνεια του σαπουνιού όσο είναι στο καλούπι του, πρόκειται συχνά για πρόβλημα θερμοκρασίας.  Πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσουν σε διαχωρισμό. Επιλέξτε θερμοκρασίες 30-45 βαθμών, για μικρές ποσότητες (π.χ. 0,5-1 κιλό) προτιμήστε να κάνετε τη σαπωνοποίηση στους 45 βαθμούς ενώ για μεγαλύτερες ποσότητες (π.χ. 10κιλά) τους 30 βαθμούς. Ενδέχεται επίσης να βιαστήκατε να το βάλετε στο καλούπι πριν ομογενοποιηθεί καλά. Άλλος πιθανός λόγος είναι το γάλα ή το μέλι στη συνταγή. Σιγουρευτείτε ότι προσθέσατε το γάλα και το μέλι με τον σωστό τρόπο και μη μονώνετε πολύ το καλούπι σας για να μην ζεσταθεί υπερβολικά.
Το μίγμα μου έκοψε, εμφάνισε κομμάτια σκληρά και δεν πρόλαβα να το βάλω στο καλούπι.Γιατί συνέβη αυτό; Αυτό γίνεται σαν αντίδραση σε αρώματα, αν η ανάδευση διακοπεί ή είναι πολύ αργή. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με πολύ υψηλή θερμοκρασία. Βάλτε το σαπούνι στο καλούπι με μια σπάτουλα αλλά πιθανόν όταν ωριμάσει να είναι πολύ ανομοιόμορφο, τότε μην το χρησιμοποιήσετε.
Το σαπούνι εμφανίζει λευκές λωρίδες. Τι να κάνω; Πολλοί λόγοι που μπορεί να συνέβη αυτό. Η ανάδευση ήταν πολύ αργή ή ακανόνιστη, σαπωνοποίηση σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία ή αντίδραση στο συνθετικό άρωμα. Βεβαιωθείτε ότι οι λευκές γραμμές δεν είναι σόδα που δεν ανακατεύτηκε καλά. Τελικά αν τα στίγματα δεν έχουν περίσσεια σόδας μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το σαπούνι.
Τι είναι η καυστική περίμετρος του σαπουνιού και πώς μοιάζει; Εμφανίζεται σαν υγρό στην επιφάνεια του σαπουνιού, σκουπίστε το και αφήστε το να ωριμάσει, πριν χρησιμοιηθεί να ελέγξετε το pH.
Το σαπούνι μου είναι πολύ μαλακό και δεν σκληραίνει σε 48 ώρες: Πιθανόν έχετε βάλει παραπάνω νερό ή παραπάνω λάδι, μεγάλο ποσοστό ακόρεστων λαδιών ή πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Αφήστε το περισσότερο χρόνο μέχρι μια εβδομάδα στο καλούπι. Αν το σαπούνι σκληρύνει μέσα σε 5-6 εβδομάδες, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί κανονικά.
Η επιφάνεια της μπάρας εμφάνισε πορτοκαλί σημάδια και  έχει άσχημη μυρωδιά. Τι συμβαίνει; Είναι σημάδι ότι το σαπούνι έχει ταγγίσει. Συνήθως αυτά τα σημάδια εμφανίζονται όταν υπάρχει υπερλίπανση στο σαπούνι, όταν έχει αποθηκευτεί σε χώρο με πολύ υγρασία , με πολύ ζέστη ή δεν αερίζεται επαρκώς.
ΠΗΓΗ www.candlemaking.gr
ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΊΤΕ ΦΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ  ΑΠΟ ΤΟ https://www.facebook.com/faskomilo.gr/?ref=hl

18 σχόλια:

  1. Είναι δυνατόν να μου πειται πως να υπολογίζω σε μια συνταγή Παρασκευής σαπουνιού πόσο νερό θα βάζω ;
    Ευχαριστώ .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Περίπου το 33% της συνολικής ποσότητας των ελαίων. Δηλαδή για 1000γρ λάδια βάζεις περίπου 330 γραμμάρια νερό. Πληροφορίες για τις ιδιότητες των υλικών, πέρα από το πολύ καλό άρθρο που διαβάσαμε παραπάνω θα βρεις και εδω
    http://www.soapdir.com/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ολόκληρη επιστήμη η δημιουργία σπιτικού (καλού) σαπουνιού.
    Ερώτηση: Καλούπια πού μπορώ να προμηθευτώ; (δεν θα θεωρηθεί διαφήμιση).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιάννη, δεν είναι ολόκληρη επιστήμη , λίγες γνώσεις χημείας που τις κάναμε στο σχολείο απαιτούνται . Προσπάθησε .
      Καλούπια εγώ αγοράζω απο τον ΜΑΝΗ ,που είναι στην οδό ΓΕΡΑΝΕΙΟΥ, αριθμό δεν θυμάμαι .

      Διαγραφή
  4. Σε 1000 γραμ. λαδι, ριχνω 10 ml αιθεριο ελαιο δενδρολιβανο και το ριχνω στο τελος της διαδικασιας, σωστα?
    Ευχαριστω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλησπέρα
    υπάρχει κάποιο πρόβλημα να χρησιμοποιήσω την κατσαρόλα που έφτιαξα σαπούνι, μετά για φαγητό; (εννοείτε να έχει πλυθεί καλά)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. καλησπερα τα κοπτικα σαπουνιων που βλεπω στις φωτο που μπορω να τα βρω? ευχαριστω

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Και κατι αλλο , μεχρι τι ποσοστο φοινικελαιο και φοινικοπυρηνελαιο μπορουμε να βαλουμε μαζι στο σαπουνι ;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Τι θα προτεινες για σαπουνια καλυτερα φοινικελαιο ή φοινικοπυρηνελαιο ;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Γεια σας.θελω να φτιαξω σαπουνι για το σωμα στο οποιο θα χρησιμοποιησω ελαιολαδο κ λαδι καρυδας κ επισης σαπουνι γα τα μαλλια στο οποιο θα χρησιμοποιησω ελαιολαδο,λαδι καρυδας κ εκχυλισματα δαφνης,θυμαριου κ δεντρολιβανου. τι ποσοστο υπερλιπανσης να κανω σε καθε περιπτωση? κ επισης ποια ειναι η ενδεδειγμενη θερμοκρασια στην οποια πρεπει να βρισκεται το μειγμα νερου-σοδας κ ελαιων για την μια κ την αλλη περιπτωση?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Κάνω δικό μου σαπούνι τώρα και 2 χρόνια, κυρίως από παλιό ελαιόλαδο ή χρησιμοποιημένο καθαρό τηγανόλαδο. Θα ήθελα να μου πείτε πως μπορώ να φτιάξω σαπούνι με καλύτερες καθαριστικές ιδιότητες, το χρειάζομαι για να το χρησιμοποιήσω σε χειροποίητο υγρό απορρυπαντικό πλυντηρίου. Αγοράζω σαπούνι Μασσαλίας σε πλάκα, γιατί το δικό μου έβγαζε το τελικό μείγμα νερουλό. Σας ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή